شکاف لب و کام در کودکان

شکاف لب و کام به وضعیتی گفته می‌شود که در آن لب بالایی و یا سقف دهان درز یا شکاف دارد. ممکن است کودک تنها دچار شکاف لب، شکاف کام و یا هر دو باشد. شکاف لب و کام ممکن است به‌ تنهایی و یا همراه با نقایص مادرزادی دیگر دیده شوند.

شکاف لب ممکن است تنها به صورت یک بریدگی کوچک بر روی لب دیده شود یا یک شکاف بزرگ از لب تا بینی باشد.

شکاف کام ممکن است تا حفره بینی امتداد داشته باشد.

شکاف کام به اندازه شکاف لب آشکار نیست چرا که در داخل دهان است.

شکاف ممکن است ویژگی‌های زیر را داشته باشد:

• تنها در یک طرف کام و یا در هر دو طرف ایجاد می‌شود
• امتداد آن می‌تواند از جلوی دهان یا سخت کام تا حلق یا نرم کام باشد
• ممکن است لب را نیز درگیر نماید

چه عواملی باعث ایجاد شکاف لب و کام در کودکان می‌شود

شکاف لب و کام در دوران رشد کودک در رحم مادر اتفاق می‌افتد. محققان هنوز علت دقیق آن را نمی‌دانند اما ژنهایی که از والدین به کودک منتقل می‌شود و همچنین عوامل محیطی، در آن نقش دارند. عوامل محیطی شامل مصرف برخی داروها، سیگار کشیدن و مصرف الکل در دوران بارداری، عفونت و کمبود ویتامین بی و اسید فولیک در دوران بارداری. والدینی که دچار شکاف لب، شکاف کام و یا هر دو بوده ‌اند یا کودک دیگر مبتلا به این مشکل دارند احتمال بیشتری دارد که کودکی با مشکل شکاف لب و کام به دنیا بیاورند.

علائم و نشانه ‌های شکاف لب و کام در کودکان چیست؟

علایم این مشکل را می‌توان در اولین معاینه کودک شناسایی کرد. این که وضعیت لب و کام کودک چقدر با نرمال فاصله دارد در بیماران مختلف متفاوت است. علایم و نشانه ‌های شکاف لب و کام صورت زیر است:

• لب‌ها کامل بسته نمی‌شوند
• سقف دهان کامل بسته نیست
• نه لب و نه سقف دهان کامل بسته نمی‌شوند

تشخیص شکاف لب و کام در کودکان چگونه است؟

شکاف لب و کام را می‌توان در دوران بارداری در سونوگرافی تشخیص داد. همچنین ممکن است در اولین معاینه نوزاد تازه متولد شده، پزشک به این مشکل پی ببرد.

روش‌های درمان شکاف لب و کام چگونه است؟

شکاف لب و شکاف کام را می‌توان با عمل جراحی اصلاح کرد:

• شکاف لب- اولین عمل جراحی برای ترمیم شکاف لب معمولاً بیش از یک سالگی انجام می‌شود اما هر چه زودتر بهتر است.
• شکاف کام – اولین عمل جراحی برای شکاف کام معمولاً ظرف ۱۸ ماهه اول زندگی کودک انجام می‌شود اما در این درمان نیز هر چه زودتر بهتر است.

عوارض و عواقب شکاف لب و کام

کاف لب و کام تنها در ظاهر بیمار مشکل ایجاد نمی‌کند بلکه عوارض زیادی به دنبال دارد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

مشکل‌ در غذا خوردن : در صورتی که سقف دهان کودک نقص داشته باشد غذا خوردن برای او مشکل می‌شود. کودک نمی‌تواند به ‌درستی شیر را بمکد چرا که سقف دهان کامل شکل نگرفته است.

عفونت گوش و کاهش شنوایی: عفونت گوش اغلب در اثر مشکلات مربوط به لوله‌ های ایجاد می‌شود که گوش میانی را به حلقه متصل می‌کند (شیپور اوستاش). عفونتی که دائماً برمی‌گردد می‌تواند منجر به کاهش شنوایی کودک شود.

تاخیر در حرف زدن و تکلم: عضله هایی که در هنگام صحبت کردن فعال هستند ممکن است در شکاف لب و کام نتوانند به درستی عمل کنند. این وضعیت منجر به تأخیر در به حرف آمدن کودکی یا مشکلاتی در تکلم او می‌شود. برای حل این مشکل باید گفتار درمانی انجام شود.

مشکلات دندانی:ممکن است کودک مشکلات دندانی پیدا کند. باید کودکان مبتلا به شکاف لب یا شکاف کام به ارتودنتیست نشان داده شوند. ارتودنتیست دندان‌ها را همراستا و هم‌ردیف کرده و عملکرد آنها را بهبود می‌بخشد و مشکلات ناهمراستایی فکها را درمان می‌کند.

آیا روشی برای پیشگیری از شکاف لب و کام وجود دارد؟

در بسیاری از موارد نمی‌توان از این مشکل پیشگیری کرد اما می‌توانید با انجام اقداماتی خطر آن را کاهش دهید:

معاینه پیش از بارداری انجام دهید تا از سلامت خود پیش از باردار شدن اطمینان حاصل کنید

مراقبت‌های بارداری کامل و منظم داشته باشید

در صورتی که قصد بارداری دارید اسید فولیک مصرف کنید

ویتامین‌های پیش از زایمان مانند اسید فولیک را در دوران بارداری مصرف کنید

سیگار نکشید

در دوران بارداری الکل مصرف نکنید

در صورتی که فردی از اعضای خانواده شما دچار شکاف لب و کام است،  با مشاوره ژنتیک صحبت کنید.

زندگی با شکاف لب و کام

پزشک بهترین روش مراقبت از کودک را به شما یاد می‌دهد. نگرانی اصلی راجع به این کودکان، تغذیه خوب است. به علت وجود منفذ یا شکاف در سقف دهان، مکیدن شیر برای کودک دشوار است. کودکی که دچار شکاف لب یا شکاف کام است نیاز به مراقبت‌های ویژه دارد که ممکن است برای هر کودکی این مراقبت ها متفاوت باشد.